دهم آبان روز جشن آب در تاريخ ايران باستان
شهرمن-گروه فرهنگ
دهم آبان ماه مصادف است با جشن “آبانگان”، روزي که در ايران باستان ارزش آب به عنوان مايه حيات ارج نهاده مي شد. زرتشتيان در اين روز همانند ساير جشن ها به آدريان ها مى روند و پس از آن در کنار جوىها و نهرها با خواندن اوستاى آبزور (بخشى از اوستا) که توسط موبد خوانده مى شود، اهورا مزدا را ستايش کرده و درخواست فراوانى آب و نگهدارى آن را مى نمايند و پس از آن به شادى مى پردازند. به نقل از تارنماي خبري زرتشتيان، در اين روز “زو” پسر تهماسب از سلسله پيشداديان به پادشاهى رسيد و مردم را به کندن نهرها و تعمير آنها امر کرد و در اين روز به کشورهاى هفتگانه خبر رسيد که فريدون، بيوراسب (ضحاک) را اسير کرد و خود به پادشاهى رسيده و به مردم دستور داده است که خانه و زندگى خود را مالک شوند.” همچنين درباره پيدايش جشن آبانگان روايت است که در پى جنگ هاى طولانى بين ايران و توران، افراسياب تورانى دستور داد تا کاريزها و نهرها را ويران کنند. پس از پايان جنگ پسر تهماسب که “زو” نام داشت دستور داد تا کاريزها و نهرها را لايروبى کنند و پس از لايروبى، آب در کاريزها روان گرديد. ايرانيان در اين روز آمدن آب را جشن گرفتند. در روايت ديگرى آمده است که پس از هشت سال خشکسالى، در ماه آبان باران آغاز به باريدن کرد و از آن زمان جشن آبانگان پديد آمد.
آب يکي از چهار عنصر مقدس و مورد احترام ايرانيان باستان است. آناهيتا ايزد بانوي آب هاي روان، زيبايي، فراواني و برکت در دوران پيش از اسلام است. معبد آناهيتا در کرمانشاه که بر روي تپه طبيعي با حداکثر ارتفاع 32 متر نسبت به سطح زمين هاي اطراف ساخته شده است، مشهورترين معبد منسوب به آناهيتا در ايران است. ورودي بناي معبد آناهيتا به وسيله پلکان دو طرفه در جبهه جنوبي تعبيه شده و در جبهه شمال خاوري پلکان يک طرفه راه دسترسي به اين مکان را ممکن ساخته است.
به گزارش پايگاه اطلاعرساني سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي کرمانشاه،، جوي هاي سنگي در اين معبد آب رودخانه را ميزان کرده و به طرز باشکوهي به آبگيري وسط معبد آناهيتا هدايت شده است. نوع تقسيم آب و جريان آب درون معبد آناهيتا يکي از شگفتي هاي مهندسي در آن دوران مي باشد تا اين عنصر مقدس را به زيباترين شکل ممکن به نمايش بگذارند.
در چهار طرف معبد آناهيتا دالانهايي تعبيه شده که در کف آنها جوي هاي آب به صورت رفت و برگشت آب را به وسط معبد هدايت ميکرده است.
در دو طرف بالاي معبد آناهيتا سر چهار گاو در هر طرف به صورت رو به روي يکديگر قرار دارد که در زمان آبگيري اين معبد عکس سر گاوها روي آب نقش مي بسته است.
معبد آناهيتا دومين بناي سنگي ايران پس از تخت جمشيد است که همواره مورد بازديد گردشگران داخلي و خارجي و باستان شناسان زيادي است.