منوی دسته بندی
پایگاه‌اطلاع‌رسانی

ناسازگاري‌هاي ‌کودکانه ‌و برخورد والدين

IMG23364758

رفتار فرزندان ناسازگار احساس بسيار بدي را در اطرافيان ايجاد مي کند به طوري که خود نيز تحت تأثير واکنش هاي ناخوشايند آن، از سوي ديگران واقع مي شوند.

انــــواع رفتــــارهاي ناسازگارانه:

روانشناسان معمولاً رفتارهاي ناسازگار را در سه طبقه تقسيم بندي مي کنند:

اختلال بيش فعالــــي و کمبود توجه

اختلال لجبازي و نافرمانـــي

اختلال سلــــوک

گرچه شباهت هاي زيادي بين آن ها وجود دارد، ولي ويژگي هاي متمايز کننده اي هم در آن ها به چشم مي خورد. ممکن است علايم هر سه طبقه در يک کودک ديده مي شود که براي آشنايي بيشتر به رفتارهاي هر کدام اشاره مي نماييم.

کــــودکان بيش فعـــال و دچار کمبـــود توجه:

*نمي توانند رفتارشان را کنترل و تنظيم کنند.

*نمي توانند رفتارهاي هماهنگ و مناسب با اطرافيان از خود نشان دهند.

*با علامت هايي مثل کم توجهي، حواس پرتي و کمبود تمرکز همراه مي باشند.

*رفتارهاي تکانشي آن ها بيش از حد معمول است.

*در کارهايي که به آنها علاقه و مهارت داشته باشند، هيچ تفاوتي با همسالان خود ندارند.

*خيلي سريع توسط محرک هاي خارجي دچار حواس پرتي مي شوند واز کار خود وظيفه اصلي خود (غالباً تکاليف مدرسه) باز مي مانند.

*اغلب وسايلشان را گم مي کنند و فــــراموش‌کارند.

*مرتب حـــرکت مي کنند و آرام و قرار ندارند.

*ميان صحبت ديگـــــران مي پرند و تأمل ندارند.

*نوبت را رعايت نمــــي کنند.

*ســــريع از کوره در رفته و اشيا را به سوي ديگران پرتاب مي کنند.

*رفتارهاي جسورانه و خطـــرناکي از خود نشان مي دهند.

*در توجه به جــــزئيات ناتوانند.

*در صحبت کــــردن مستقيم با آنان، به نظر مـــي رسد به گوينده توجــــهي ندارند و گوش نمـــي کنند.

*قادر به پي گيـــري دستورات نيستند و کارها را نيمه کارها رها مي کنند.

کــــودکان لجباز و نافـــــرمان:

*رفتارهاي منفــي و نابهنجار از آنها زياد ديده مي‌شود.

*از قوانين روزمره ســـرپيچي مي کنند.

*زود قهـــــر مي کنند و قشقرق به راه مي‌اندازند.

*با بزرگتــرها بيش از حد بحث و جدل مي کنند.

*رفتارهاي خشــــــونت آميــــز دارند.

*کينه توز و انتقام گيـــرنده اند.

کــــودکان اختلال سلــــوک:

*معمولاً به حقوق ديگـــران تجاوز مي کنند.

*رفتارهايي مانند قلدري و تهديدي ديگــــران دارند.

*در نزاع و کتک کاري از وسايل خطرناک مانند چاقو و … استفاده مي کنند.

*معمولاً دست به ســـرقت مي زنند.

*به اموال عمومـــي و ديگران تخريب مي رسانند.

*فرار از خانه و مدرسه در آنها بيشتــــر ديده مي‌شود.

چگونه با رفتــــارهاي ناسازگارانه فـــــرزندان برخورد کنيم ؟

* اگر خود تحت فشارهاي رواني ناشي از زندگي و کار قرار داريم و نمي توانيم رفتار و گفتار خود را کنترل کنيم، بهتر است قبل از انجام هر کاري در مورد فرزند به فکر روشي براي کنترل فشارهاي خود باشيم که تحقيقات نشان داده است اگر والدين بتوانند برخي رفتارهاي خود را تغيير دهند فرمانبري کودک بيشتر خواهد شد.

* افکار غلط و انحرافي درباره فرزند خود نداشته باشيم. مثلاً فرزندم اين کار را مي کند تا حرص مرا در بياورد. يا او باعث تمام مشکلات در خانه است. چنين افکاري زمينه به وجود آمدن احساس بسيار بد را نسبت به فرزند مهيا مي کند و يقيناً بر رفتار ما و او اثر منفي مي گذارد.

* از ارائه دستورات مبهم، کلي و تکراري اجتناب کنيم. مثلاً به جاي اين که بگوييم»خودت را جمع و جور کن« شفاف و مشخص بگوييم که از او چه مي خواهيم مثلاً دوست دارم تا پنج دقيقه ديگر دفتر و کتاب هايت را از وسط اتاق جمع کني.

* به جاي سخنراني و بحث و جدل، کوتاه و مؤثر با لحني محکم ولي در کمال آرامش به او گوشزد کنيم که رفتارش در ما چه تأثيري گذاشته و اگر از اين رفتار خود دست برندارد چه عاقبتي در انتظار اوست.

* به ياد داشته باشيم عاقبتي را براي او مشخص کنيم که شدني و کوتاه مدت باشد. مثلاً نگوييم » براي هميشه ازاين خانه خواهم رفت« يا »حق نداري از اين به بعد تلويزيون تماشا کني« بهتر است بگوييم امروز از ديدن اين برنامه محروم هستي و يا اين هفته تو را به پارک نمي برم.

* انجام دادن خواسته هايمان را وظيفه او ندانيم بلکه بعد از انجام دادن دستوراتمان او را با کلام و هداياي مورد علاقه تشويق نماييم.

* با مشارکت فرزندمان ليستي از مهمترين قوانين در خانه به ترتيب و همراه با روش انجام دقيق آن ها تهيه کرده و پس از مشخص کردن نوع محروميت براي انجام ندادنشان، با قاطعيت اجرا کنيم.

* عوامل مشکل ساز را شناسايي و در جهت رفع آنها اقدام نماييم.

* به نيازهاي جسمي، عاطفي، رواني، اجتماعي، اقتصادي فرزندان بيشتر توجه کنيم.

* سعي کنيم فرصتي را ايجاد کنيم تا کودکان بتوانند نسبت به رفتارهاي نامناسب خود فکر کنند.

* ارتباط خود را با مدرسه و مسؤولان بيش از پيش تقويت کنيم.

* ار تنبيه بدني اکيداً خودداري نموده و در صورت نياز از محروم سازي هاي کوتاه مدت استفاده کنيم.

* علايم هشدار دهنده خشم را به فرزندان آموزش دهيم تا بتوانند خشم خود را بهتر کنترل کنند از جمله علايم : علايم جسمي مثل (افزايش ضربان قلب، سريع شدن تنفس، عرق کردن، سفت شدن عضلات ، داغ شدن بدن و …) علايم فکري مثل (ازش متنفرم، مي‌خوام بزنمش، داره به من زور ميگه و …) علايم رفتاري مثل (داد زدن، تهديد کردن، لرزيدن، لگد و کتک زدن، گريه کردن و …)

روشهاي آرامش دهي را به آنها آموزش دهيم از جمله :

*تنفس عميق : يعني دم عميق با يک شماره و نگهداري هوا در شش ها تا چهار شماره و بعد بازدم آهسته با دو شماره

*تجسم : يک تصوير آرامش بخش مثلاً خود را شناور داخل يک قايق که به آرامي همراه امواج تکان مي‌خورد تجسم کنيد يا تصور يک ساعت شني که عصبانيت مثل دانه هاي شن به آرامي از بدنش خارج مي شود.

*روش آدم آهني و عروسک پارچه اي : از او مي‌خواهيم مثل يک آدم آهني عضلات خود را سفت کند و بعد از پانزده ثانيه عضلات خود را مثل يک عروسک پارچه اي شل کند.

*حرف زدن هاي مثبت با خود : ولش کن، بي خيال، خونسرد باش، نمي گذارم مرا عصباني کند و …

*يکي از دلايل عصبانيت و ناراحتي فرزندان اين است که نمي توانند احساسات خود را به درستي بيان کنند، با کمک عکس و فيلم و نقاشي يا صورتک هاي کارتوني انواع احساسات مثل ( خشم، ترس، شادي و غم و….) را به آنها آموزش دهيم.

*در مورد کودکان بيش فعال علاوه بر موارد فوق رعايت موارد زير تأکيد مي شود:

*دارو درماني مستمر زير نظر روانپزشک که ممکن است تا چند سال طول بکشد، چرا که با تشخيص و مراقبت درست اکثريت قريب به اتفاق آنان تا پايان دوره نوجواني درمان مي شوند.

*پرهيز از خوردن قند و شکر، نوشابه گازدار، کاکائو، چيپس، پفک و …

*آموزش والدين در زمينه شيوه برخورد با آنها و نحوي کمک کردن به فرزند بيش فعالشان در انجام کارهاي روزانه.

تهيه و تنظيم:مرکز خدمات روانشناسي آرامش معاونت اجتماعي پليس کرمانشاه