منوی دسته بندی
پایگاه‌اطلاع‌رسانی

کتاب‌هاي ‌افست ‌و کتابفروشان ‌ورشکسته

گزارش شهرمن از آفت جديد بازار کتاب

کتاب‌هاي ‌افست ‌و کتابفروشان ‌ورشکسته

307567_810

شهرمن- مژگان اميري

كتاب همان يار مهربان ديرين، اين روزها علاوه بر خزان و ركودي كه در پي وضعيت نامطلوب اقتصادي و گسترش دنياي مجازي، دامنگيرش شده، درحوزه‌ي نشر هم ضربه اي مهلك بر پيكر رنجور و بي رمقش خورده كه »كتاب افست« ناميده مي شود.

كتاب هاي افست به صورت كاملاً غير قانوني و زير زميني با خريد دستگاه هايي با قيمت 5 الي 9 ميليون تومان و تهيه يك جاي دنج و ارزان بدون نياز به كرايه آنچناني و فرآيند سخت دريافت مجوزهاي لازم براي فعاليت به عنوان ناشر و كتاب فروش و در نهايت استخدام يك كارگر ساده براي كار با دستگاه مذكور روانه‌ي بازار توزيع اعم از بساط دستفروشان كتاب و بعضي كتاب فروشي ها مي شوند. در بازار افست، خواننده‌، كتاب بي كيفيت تقلبي را غالباً با قيمت كمتر خريداري مي كند در حالي كه عده اي فرصت طلب بدون هيچ تلاشي سود زحمت نويسنده و ناشر را به جيب مي زنند و خبري از حق التأليف و مابقي مسائل نيست. براي اطلاع از چند و چون ماجراي كتاب هاي افست با يكي از اهالي بازار توزيع كتاب كرمانشاه كه مديريت كتابفروشي اي در حوالي خيابان مدرس را عهده دار است به گفتگو نشستيم. ايشان در مصاحبه با شهرمن (كه به دلايلي مايل نبود نامش ذكر شود) اذعان داشت: از دغدغه هاي مهم امروز آمار بسيار پايين كتاب خواني در جامعه و بدتر از آن وضعيت نشر و فروش كتاب است كه آشكارا باعث عذاب ناشر و كتابفروش شده است، گاهي تيتر روزنامه هاي محلي حكايت از ورشكستگي كتابفروشي هاي كرمانشاه دارند و نكته تأمل برانگيز اين‌كه وقتي اوضاع بد و خراب است، اتفاقاتي رخ مي دهد كه اين روند رو به وخامت مي گذارد، درست مثل اين‌كه به جاي درمان، مريض را رو به مرگ سوق دهند. از معضلاتي كه در اين اوضاع و احوال اقتصاد نشر، آسيب جدي به ساحت كتاب رسانده، پديده افست است كه باچاپي زيرزميني، غيرمجاز و با تيراژ بالا در بازار به شدت رواج پيدا كرده است.

وي ادامه داد: كتاب هاي افست با كيفيت نامطلوب و فوق العاده پايين در جلد، چاپ و… عموماً در مكان‌هاي غير معتبر از جمله كنار خيابان ها عرضه مي شوند، به عنوان مثال خواننده اي كه قصد خريد كتابي با قيمت فرضاً 20 هزار تومان را دارد. وقتي مي بيند افست همان كتاب با قيمت 12 هزار تومان عرضه مي شود، طبيعتاً به سمت خريد كتاب ارزانتر كشيده مي شود، بدون توجه به اين‌كه كتب افست اصلاً چاپ نيست و هنگام مطالعه چشم خواننده را به شدت خسته مي‌كند و گاهي در صورت كشيدن انگشتان به روي خطوط كتاب شاهد پخش شدن سياهي خطوط و ناخوانا شدن آن خواهيم بود. اين عامل توزيع كتاب با بيان اين‌كه افست خيانتي به حق نويسنده،ناشر و مترجم است گفت: » تا كنون نهاد يا مسئولي براي رسيدگي به اين مسأله اقدام نكرده و ناشران غير مجاز كه كسي كاري به كارشان ندارد به سود هاي كلان مي‌رسند.« اين مدير كتابفروشي در پاسخ به سؤالي در خصوص فلسفه پيدايش كتاب هاي افست عنوان كرد: روز اول فلسفه اين كتاب ها نياز بازار در رابطه با كتاب‌هاي ممنوعه و كتاب هايي بود كه به هر دليلي اجازه چاپ و نشر نمي گرفتند و اي كاش به همين جا ختم مي شد اما متأسفانه در مورد كتاب هايي كه به صورت قانوني در بازار فروش موجود يا حتي در حال چاپ هستند اين اقدام صورت مي گيرد و اسمش قاچاق كتاب است كه گريبان تمام كتب اعم از شعر، داستان، تاريخ، ادبيات و… را گرفته است.«

بعد از شنيدن صحبت هاي اين فعال حوزه كتاب متوجه شديم تنها كساني كه از بازار افست چيزي نصيبشان نمي شود، صاحبان اصلي آثار يعني نويسندگان و مترجمان آن هستند. بنا به عقيده‌ي بسياري از اهالي نشر در چند سال اخير به دليل تحريم ها و افزايش نرخ دلار و نبود حمايت مالي از سوي نهادها و مراجع ذيربط، بازار كتاب هاي افست كه هزينه اي به مراتب كمتر از کتاب هاي اصلي دارند رونق گرفته است. مسلماً چاره‌ي برخورد با اين پديده مقابله با خرده فروش ها نيست بلكه بايد ضمن فرهنگ سازي، مجموعه نهادهاي متصدي امر در برابر سازمان دهندگان و ناشران غير مجاز محكم بايستند. شايد قرار گرفتن در مدار بهبود اقتصادي و كاهش هزينه‌ي تمام شده كتاب باعث پيدايش دوباره غذاي روح به مثابه غذاي جسم در سبد خريد خانوار شود و شور و اشتياق مخاطبان، رونق را به بازار كتاب تزريق كند.