تحت تعقيب
بابك حيدريان
آيا تاکنون خود را در جايگاه متهم تصور کرده‌ايد؟ اگر شکايتي عليه شما طرح شود و سر و کارتان به پليس و دادسرا بيافتد، آيا از حداقل حقوق قانوني خود آگاهي داريد؟
مهمترين اصلي که فرد تحت اتهام بايد در نظر داشته باشد »اصل برائت« است. مطابق اين اصل شما بي گناه فرض مي شويد و تا زماني که شاکي خصوصي يا دادستان مدارکي عليه شما ارائه نکرده اند، هيچکس نمي تواند متعرض آزادي و حريم خصوصي شما شود.
در صورت وجود ادلة کافي، از شما خواسته مي‌شود پاسخگوي اتهامات وارده به خود باشيد. در اين راستا ممکن است توسط ضابطين دادگستري(معمولاً نيروي انتظامي) احضار شده، تحت نظر قرار گرفته و يا حتي بازداشت شويد. اما حقوق شما در اين مرحله کدامند؟ بياييد برخي از مهمترين موارد را بر شماريم.
به عنوان متهم، شما حق داريد در اسرع وقت از موضوع اتهام و دلايلي که عليه شما وجود دارد مطلع شويد. با شروع تحت نظر قرار گرفتن مي‌توانيد حضور وکيل خود را تقاضا کنيد. وکيل مي تواند به مدت يک ساعت با شما ملاقات و نکاتي را که جهت کشف حقيقت لازم مي‌داند کتباً جهت درج در پروندة اتهامي اعلام نمايند. حتي اگر وکيل نخواهيد مأمورين مکلفند کتباً حق داشتن وکيل و ساير حقوق قانوني‌تان را به شما تفهيم کرده و رسيد بگيرند. همچنين به عنوان يک شخص تحت نظر حق داريد افراد خانواده يا آشنايان خود (معمولاً وکيل) را از تحت نظر بودن خود مطلع کنيد و مأمورين مکلف به مساعدت شما جهت اجراي اين حق هستند.
در صورت نياز به خدمات پزشکي، با درخواست شما يا بستگان نزديکتان، دادستان اقدام به تعيين پزشک جهت معاينة شما خواهد نمود و چنانچه بانو يا فرد نابالغي در معرض اتهام قرار گيرد تحقيقات از وي در صورت امکان بايد توسط ضابطين خانم و با رعايت موازين شرعي به عمل آيد.
به ياد داشته باشيد ضابطين دادگستري غير از موارد جرايم مشهود حق بازداشت کسي را ندارند و در جرايم مشهود نيز بازداشت افراد توسط ضابطين بيش از 24 ساعت و بدون دستور مقام قضايي ممنوع است. ممنوعيت اجبار يا اکراه متهم، منع پرسيدن سوالات تلقيني و اغفال کننده، ممنوعيت رفتارهاي توهين آميز، رعايت بي طرفي مقام قضائي و تعيين تکليف فرد بازداشتي قبل از مرخصي و مأموريت رفتن مقام قضائي از ديگر حقوقي هستند که در مواجهه با اتهام بايد مطالبه کنيد.
