تير کشيدن قلب، دردي اضطرابي

پروفسور معصومعلي معصومي

خانم جواني به من مراجعه کرد و اظهار داشت: هنگامي که دراز مي کشم يک مرتبه قلبم تير مي کشد. احساس مي کنم قفسه سينه براي قلبم تنگ مي شود. اين وضعيت آنقدر برايم دردناک است که خشکم مي زند! چون احساس مي کنم که اگر حرکت کنم مي ميرم. اين حالت حدود دو دقيقه طول مي کشد.

اين فرد اولين چيزي که در خصوص منشاء درد به ذهنش رسيده بود ابتلا به بيماري قلبي بود.

 در درجه اول مردم عزيز بايد بدانند، در هنگام تشخيص يک بيماري، ما بايد چندين تکه از اجزاي يک “پازل ” را در کنار همديگر قرار دهيم. اگر مجموعه اين علائم با هم ديگر هم خواني داشته باشند، ممکن است به يک تشخيص برسيم. امّا اگر علائم با يکديگر هم خواني نداشته باشد ما تشخيص يک بيماري را کنار مي گذاريم و به اين نتيجه مي رسيم که يک نوع “ناراحتي ” وجود دارد که به علّت عوامل ديگري “تشديد” شده است. از جمله اين عوامل مي توان از عکس العمل هاي روحي-رواني نسبت به آن نا راحتي را نام برد. به طوري که دسته بزرگي از بيماري ها وجود دارند که به آن ها اختلالات» پسيکو سوماتيک« ” مي گويند. يعني اختلالات روان – تني. البتّه در همين جا بايد اشاره کنم که متاسفانه در فرهنگ ما اگر به فردي بگوييم اين مشکل شما جنبه  عصبي يا روحي دارد، با اين پاسخ مواجه مي شويم که مگر من ديوانه ام؟ در حالي که بيماري هاي روحي از ساده ترين حالت تا پيچيده ترين مسائل متفاوت است. لذا ضمن تاکيد بر اين که ما تا زماني که بيمار را معاينه نکنيم به تشخيص نمي رسيم، مي توان چند موضوع را براي افرادي که علائمي مشابه فردي که به دليل درد به من مراجعه کرده بود را روشن نمود. اوّل اين که به اين زودي انسان نمي ميرد. به خصوص در مورد چنين فردي که احتمالا عوامل خطر ساز زيادي ندارد. چون از يک طرف جوان است و از طرفي ديگر بايد بگويم که اگر خداي نخواسته اين فرد مبتلا به بيماري قلبي باشد،  بيشتر از نوع بيماري هاي مادر زادي يا دريچه اي است. در حالي که مي دانيم در اکثر بيماري هاي دريچه اي و مادرزادي هيچ گونه دردي وجود ندارد. آن چه که در هنگام درد هاي جلوي قلبي، فکر ما را به خود مشغول و نگران مي کند، بيماري هاي عروق کرونر است که در سنين بالا ديده مي شود. موضوع بعدي در مورد اين خانم نحوه عکس العمل  وي به درد است. به طوري که  وي تا حد”مردن” از اين درد مي ترسد. اين خود نشان دهنده اين است که بخشي از اين درد ناشي از اضطراب او مي باشد. پس با اين فرض ها اگر دردي نيز در اين فرد باشد، به علت همين  اضطراب خيلي تشديد يافته است. بر اساس مطالعات انجام شده بيشترين علل درد در اين افراد، درد هاي ديواره قفسه سينه مي باشد که ممکن است  منشاء عصبي يا عضلاني داشته باشد.(منظور رشته هاي عصبي واقع در جدار سينه است). در اين حالت به  سرعت، درد هاي شديد، برنده و زود گذري در قسمتي از سينه احساس مي شود. ممکن است درد اين خانم در اثر ناراحتي هاي گوارشي باشد که در حين حرکت کردن شروع مي شود. زيرا گاهي از مواقع ورود اسيد معده باعث اسپاسم مري و درد هاي شبه قلبي مي شود. به خصوص وقتي فرد احساس مي کند “سينه براي قلبش  تنگ مي شود”. که اين خود به معني تنگي نفس و يا حالت اضطراب در او مي باشد.گاهي از مواقع بيماري هاي پرده جنب، اين نوع درد ها را ايجاد مي کند. امّا در اين صورت نبايد در عرض دو دقيقه درد تسکين بيابد. در اين بيماري معمولاً درد با نفس کشيدن، سرفه زدن و هر نوع حرکت مهم در ديواره  قفسه سينه تشديد مي شود. موضوع ديگري که در خانم هاي جوان ديده مي شود، افتادگي دريچه ميترال است. در اين ناراحتي طرز قرار گرفتن دو “لت” دريچه ميترال در کنار هم، با افراد ديگر متفاوت بوده و در اين افراد نيز درد هاي تير کشنده و کوتاه مدت پيش مي آيد. اين ناراحتي با معاينه باليني و انجام  اکو کارديوگرافي تشخيص داده مي شود و درمان آن در درجه اوّل “اطمينان  دادن” به بيمار و در درجه دوّم انجام فعاليت هاي ورزشي مناسب مي باشد. البتّه چنانچه لازم باشد، پس از تشخيص مي توان از برخي از دارو ها نيز استفاده نمود. همانطوري به کرّات در مورد افتادگي دريچه ميترال به عرض رسانده ام، کليد در ماني در آن، اجتناب از استرس، اضطراب، بيخوابي، هيجان و عدم ترس و واهمه از وجود اين بيماري مي باشد. متاسفانه اين افراد، خود افرادي حساس، عجول، تحريک پذير و تا حدّي نسبت به انجام هر کاري دقيق مي باشند. در واقع وجود درد، پاسخ  قلب به اين حالت هاي بيمار مي باشد. در نهايت توصيه اينجانب به اين خانم و افرادي که وضعيت مشابهي دارند اين بود که بدون ترس و واهمه، پس از مراجعه به پزشک و روشن شدن تشخيص، آرامش خود را حفظ کنند. اتفاقاّ طبق تجربه من در اکثر قريب به اتفاق اين افراد، هيچ گونه يافته اي که دلالت بر بيماري نمايد به دست نمي آيد. البتّه  نبودن يافته غير طبيعي  نيز به پزشک کمک مي کند که بداند ” بيماري مهمي در کار نيست.”.