بازمانده چترسبز شهر کرمانشاه بر لبه تیغ نابودی
استاد اردشیر کشاورز از تخریب باغات سراب می گوید؛
بازمانده چترسبز شهر کرمانشاه بر لبه تیغ نابودی
کردپرس سرویس کرمانشاه – سالها قبل، پیش از آنکه پای سیمان ها، آجرها و آهن ها به جنوب شهر کرمانشاه باز شود، گوش آسمان این نقطه از شهر، آکنده از صدای دلنشین نغمه پرندگانی بود که در آغوش درختان پربار و انبوه آن لانه گزیده بودند و صدای آواز آنان با طنین دلنواز سراب های پرآب آمیخته شده بود. به گزارش خبرنگار کردپرس؛ شاید تا 150 سال پیش کسی حتی فکرش را نمیکرد که روزی انبوه درختان جنوب شهر کرمانشاه که مانند چتری سبز، نفسی تازه به جان شهر می بخشیدند و سراب هایی که خنکای آب آنها روح نوشندگانش را نوازش میداد، تنها نامی از آنان باقی بماند.
سراب قنبر یکی از آخرین بازماندگان سراب ها و درختان جنوب شهر است، سرابی که قطعا با روندهای فعلی تا چند سال آینده به سرنوشت دیگر سراب های این منطقه دچار خواهد شد.
اردشیر کشاورز، محقق، مورخ و تاریخدان بزرگ شهر کرمانشاه درباره قدمت سراب قنبر و سایر سراب هایی که در این منطقه بودند و اکنون دیگر وجود ندارند به خبرنگار کردپرس گفت: 200 سال قبل در جنوب شهر کرمانشاه و در دامنه ارتفاعات کوه سفید که گلوگاه خروجی – ورودی شهر بود از ورودی شهر کرمانشاه، اولین مکانی که مشاهده می شد سراب قنبر بود و پس از آن سراب های همته، جعفر قلی خالصه( منطقه کنونی خیابان دلگشا که طبیعت بسیار زیبا و بکری داشته است)، سراب سعید، سراب چشمه روضان، چمن سیدعلی، لیژان، و نهایتا به سراب باغ نی رسیده می شد که همگی این سراب ها دارای آبهای فراوانی در بطن خود بوده اند و سرانجام در چمن سید علی تجمیع می شدند که این چمن دیگر وجود ندارد و مسجد آیت الله بروجردی و تاسیسات شرکت برق جنوب بر روی بقایای این سراب قرار گرفته اند.
وی افزود: وجود چندین سراب پر آب در نقطه جنوب شهر کرمانشاه زمینه ساز رونق باغات این ناحیه گردیده که متاسفانه به واسطه ساخت و سازهای بشری بعد ها این سراب ها به تدریج از بین رفتند.
این محقق برجسته کرمانشاهی به کتاب خاطرات سیاح و سرهنگ معروف روسی به نام چریکف که در زمان ناصرالدین شاه به سال 1272 هجری قمری از کرمانشاه دیدن کرده، اشاره ای نمود و تصریح داشت: چریکف در این سفر از ارتفاعات کوه سفید و پرآو عکس گرفته است که انبوه درختان و باغات سرسبز آن را در جنوب كرمانشاه نشان میدهد که از سراب های پرآب جنوب شهر تغذیه میکنند.
وی ادامه داد: سیاح معروف روسی در این سفر نامه به ذکر چند سراب از جمله سراب چشمه علی مازندران، سراب نیلوفر کرمانشاه که آن را پر از گلهای نیلوفر معرفی کرده و نیز سراب قنبر و سراب سروناو می پردازد که این امر حکایت کننده این واقعیت است که کرمانشاه سراب های پرآبی داشته که بخشی از آب آن صرف باغات میشده و بخشی نیز در چمن سید علی تجمیع و فاضل آن هم در بستر خشک نهر مهدی خانی یا آبشوران خارج میشد تا به دشت باغ نی می رسید.
استاد اردشیر کشاورز با بیان اینکه علاوه به سرابها قنات هایی مثل قنات آهنی بود که آب آن ها نیز به سراب ها ملحق می شد، اظهار داشت: در طی سالیان گذشته و به مرور زمان بر اثر کاهش نزولات آسمانی و خصوصا دخالت های بشری که ساخت و ساز هایی را در سراب قنبر انجام دادند آب این سراب که در زمان های گذشته(زمان دکتر مصدق و در سال 1330 که لوله کشی اب کرمانشاه صورت گرفت ) آب شرب کل شهر را تامین می کرد و به مرور کاهش و به نابودی نزدیک شده است.
وی در خصوص وسعت سرابهای این منطقه گفت: از محل سینما آزادی کنونی تا میدان فردوسی قنات پهلوی که در سال 1311 حفر شدکه امروزه به پارک تبدیل شده و نیز سراب همته در مقابل آن و سمت راست سراب همته سراب سعید قرار گرفته بود، علاوه برآن در سمت چپ میدان فردوسی رو به خیابان دلگشا باغی بزرگ به نام ظلمات وجود داشت که به دلیل انبوهی درختان و تاریکی درون باغ به این نام خوانده میشد(این باغ توسط پسر فتحعلی شاه قاجار که حاکم کرمانشاه بود احداث گردید) و در انتها نیز سراب قنبر در روستای قنبر واقع شده بود که محصور در درختان و آب روان بود.
کشاورز در خاتمه از تخریب های چند سال اخیر در سراب قنبر به شدت انتقاد کرد و یادآور شد: در صورتی که ساخت و سازها به همین شکل ادامه پیدا کند نه از تاک نشان خواهد ماند و نه از تاک نشان. و با ادامه این روند دیگر اثری از دشت، کوه، باغ و سراب در کرمانشاه باقی نخواهد ماند و فاجعه و بلای شهرسازی و ساخت و سازهای خارج از قاعده طبیعت را پایمال و فضای شهر را به گندابی تبدیل می کند که جای نفس کشیدن باقی نمی ماند.
