منوی دسته بندی
پایگاه‌اطلاع‌رسانی

کرمانشاه همچنان دروازه تجاری غرب ایران؟

IMAGE636081852654375839
بهزاد خالوندی
“هنوز کرمانشاه نزدیکترین و به صرفه ترین نقطه برای اتصال راه آهن کشور به شبکه ریلی خاورمیانه و ترانزیت کالا از طریق عراق و بندر لاذقیه به کشورهای مدیترانه است و به نوعی احیای راه ابریشم محسوب می شود”.

رییس جمهور در سفر اخیرش به دیار بیستون، کرمانشاه را دروازه بزرگ غرب ایران نامید. اشاره ی دکتر روحانی به جایگاه ممتاز مبادلاتی کرمانشاه از دوران باستان تاکنون بود و اینکه این دیار بر مسیر جاده معروف ابریشم قرار داشته و دروازه تجاری و مبادلاتی اصلی ایران باستان به دنیای غرب محسوب می شده است. در دوران اسلامی نیز مزیت قرار گرفتن بر مسیر عتبات عالیات بر موقعیت ویژه قبلی افزوده شد و در دوران صفویه و قاجار این مسیر از رونق ویژه ای برخوردار بود.
هر چند در دوران حکمرانی رژیم بعث عراق، مرزهای مبادلاتی کرمانشاه به حالت توقف کامل درآمدند ولی از همان سال های شکل گیری اقلیم کردستان و سقوط صدام حسین تلاش های زیادی برای فعال شدن دوباره این مسیر تجاری و مبادلاتی صورت گرفت. طی دو دهه اخیر مرزهای خسروی و پرویزخان جایگاهی ویژه در تجارت خارجی ایران با کشور همسایه و اقلیم کردنشین آن پیدا کرده اند و نیمی از صادرات 6 میلیارد دلاری ایران به عراق از طریق این دو پایانه مهم صورت می گیرد. با این وجود تحولات سه سال اخیر منطقه و حضور ویرانگر داعش در آنسوی مرزهای غربی کشور، حفظ این موقعیت ممتاز مبادلاتی را برای کرمانشاهی ها سخت دشوار کرده است.
نا امنی های اخیر وضعیت تازه ای را پدید آورده و شاهد تغییراتی در سیاست های کلان دولت در زمینه توسعه راههای ارتباطی و مبادلاتی با همسایه غربی و ایجاد راه های مبادلاتی و مسافری جدید در مرزهای غربی هستیم و در مهم ترین رویداد این حوزه، دفتر نمایندگی اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق که قاعدتاً می بایست در کرمانشاه دایر می شد در کمال ناباوری در اهواز افتتاح شد. این تغییر رویکردها بی گمان خوشایند کرمانشاهیان نیست و به تدریج تنزل جایگاه ممتاز مبادلاتی و مسافری مرزهای خسروی و پرویزخان را رقم خواهد زد. طی دو سال اخیر به دلیل ناامنی های گسترده در آنسوی مرزها، عبور زوار عتبات عالیات بالاجبار از مسیر تاریخی خسروی، به شهر مهران و مناطق جنوب منتقل شده است. در حوزه ریلی هم شاید به دلایلی مشابه، قرار است آخرین قطعه راه آهن شرق به غرب نیز به جای خانقین از طریق بصره به یکدیگر متصل شوند. این ها همه نشانه هایی از دور شدن ظاهراً ناخواسته و اجباری کرمانشاه از جایگاه تاریخی خویش به عنوان دروازه بزرگ غرب ایران است. و تا زمانی که داعش در منطقه حضوری پررنگ دارد و ناامنی می آفریند شاید کار چندانی هم از دست کسی بر نیاید. البته نباید این ناامنی ها را دایمی و ابدی تلقی کرد و بر این اساس منفعلانه به نظاره نشست تا سیاست گذاری های کلان دولت در حوزه راه ها و مبادلات خارجی به سمتی گام بردارد که توسعه شبکه ریلی کرمانشاه به عنوان یک اولویت از دستور کار خارج شود و مرزهای گمرکی استان نیز به حاشیه رانده شوند. در پیش گرفتن چنین رویکرد منفعلانه ای بی گمان توسعه کرمانشاه را سال ها به تأخیر خواهد انداخت.
در شرایط کنونی و با وجود ناامنی های آن سوی مرزها، همچنان اتصال قطعه ریلی خسروی به خانقین امکان پذیر است. اجرای این پروژه در خوشبینانه ترین حالت 5 سال دیگر به طول خواهد انجامید و بی گمان تا آن زمان شاهد وضعیت بسیار به سامان تری به لحاظ امنیتی در آنسوی مرزهای غربی کشور خواهیم بود که به دلیل تضعیف داعش نشانه های دلگرم کننده اش این روزها نیز قابل مشاهده است. مدیریت ارشد استان، نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، اهالی رسانه و نخبگان همه باید از ظرفیت های خود برای تکمیل سریع پروژه راه آهن غرب کشور و اتصال آن از طریق کرمانشاه به خانقین استفاده کنند و اجرایی شدن این پروژه مهم را به عنوان یک مطالبه جدی از دولتمردان خواهان شوند. کما اینکه دولت تدبیر و امید نیز نشان داده به مطالبات جدی کرمانشاهی ها بی توجه نیست و نمونه آشکار آن دستور رئیس جمهور در زمینه اتمام پروژه راه آهن ملایر به کرمانشاه تا پایان سال مالی 95 هست.
بی گمان هنوز کرمانشاه نزدیکترین و به صرفه ترین نقطه برای اتصال راه آهن کشور به شبکه ریلی خاورمیانه و ترانزیت کالا از طریق عراق و بندر لاذقیه به کشورهای مدیترانه است و این مسیر حتی می تواند به صرفه تر از مسیر کنونی و طولانی ترکیه باشد. مهم تر اینکه اتصال خط ریلی شرق به غرب از طریق کرمانشاه به نوعی احیای راه ابریشم است که خود یک جایگاه ویژه به آن می بخشد و علاوه بر ویژگی های ممتاز مبادلاتی، یک راه گردشگری و توریستی مهم نیز محسوب می شود. همچنین با وجود تلاش های صورت گرفته برای پیدا کردن راههای جایگزین برای عبور زوار عتبات عالیات، کرمانشاه همچنان بهترین و راحت ترین مسیر برای عزیمت زوار به کربلا باقی خواهد ماند و پس از آرامش نسبی منطقه دوباره بی رقیب خواهد بود.

در این میان بی گمان کرمانشاهی ها برای حفظ جایگاه تاریخی دروازه بزرگ غرب ایران باید بیش از پیش همدل و همراه باشند و از تمامی ظرفیت های قانونی خود برای پیگیری این مطالبه مهم بهره بگیرند. فراموش نکنیم در پیش گرفتن رویکردهای منفعلانه تاوانی به سنگینی خارج شدن هرچه بیشتر کرمانشاه از ریل توسعه درپی خواهد داشت.